Zajęcia wyrównawcze z języka polskiego prowadzone przez p. J. Banaś

 

Klasa VI A

 

8 czerwca

 

Witam Was serdecznie. W dniu dzisiejszym powtórzymy wiadomości o zdaniu i równoważniku zdania.

 

Zadanie 1.

Odpowiedz:

a)Jaką część zdania nazywają podkreślone wyrazy,

b)Na jakie pytania odpowiadają.

- Chodźmy już po bilety.

- Czekamy jeszcze na wujka. Już jedzie. Napisał, że spóźni się kilka minut.

- To idźmy do kasy. Wujek do nas dołączy. Kupimy mu bilet.

 

WIADOMOŚCI

Orzeczenie to część zdania nazywająca czynność, proces lub stan. Najczęściej jest wyrażone formą osobową czasownika. Odpowiada na pytania: co (ktoś, coś) robi? co się (z kimś, czymś) dzieje?

 

Zadanie 2.

Wskaż wypowiedzenia, które nie zawierają orzeczenia.

- Pięć ulgowych na szesnastą.

- W którym rzędzie?

- Rząd dziewiętnasty. Miejsca od dziewiątego do trzynastego.

- Poproszę osiemdziesiąt złotych.

- Dziękuję.

 

WIADOMOŚCI

Jeżeli w wypowiedzeniu jest co najmniej jedno orzeczenie, to takie wypowiedzenie nazywamy zdaniem, np. Idziemy do kina.

 

Jeżeli w wypowiedzeniu nie ma orzeczenia, ale można je wprowadzić, to takie wypowiedzenie nazywamy równoważnikiem zdania, np. Może do kina? – Może [pójdziemy] do kina?

 

Zadanie 3.

Ustal, które wypowiedzenia są równoważnikami, a które – zdaniami.

- Ale komedia!

- Mnie wcale nie śmieszyła.

- No, coś ty?

- Po zwiastunach spodziewałam się czegoś więcej.

- Ty tak zawsze.

- Książka jest dużo lepsza. Kiedy ją czytałem, prawie cały czas się śmiałem.

 

Zadanie 4.

Uzupełnij dialog zdaniami.

- ……………………………..

- Nic dziwnego.

-………………………………

-Bez przesady.

- …………………………….

- No wiesz.

- ……………………………

- Oczywiście.

 

Powodzenia! J

 

1 czerwca

 

Witam Was serdecznie. W dniu dzisiejszym powtórzymy wiadomości o rodzajach rymów i ich układach. Zapraszam do wykonania poniższych zadań.

WIADOMOŚCI:

Rym – to jednakowe lub podobne brzmienie wyrazów występujących zwykle na końcu wersów wiersza.

Rodzaje  rymów:

a)  związane z akcentowaniem

 rymy męskie – jednosylabowe akcentowane na ostatnią sylabę 

np.  był – pył

 rymy żeńskie – półtorazgłoskowe akcentowane na przedostatnią sylabę

np. ko/le/ją – ta/nie/ją

 b)  związane z dokładnością rymowania

 dokładne  –identyczne głoski w obszarze rymowania: drzewa -  śpiewa

 niedokładne (przybliżone) – domy - rowy

 gramatyczne – rymują się takie same części mowy: spotkali – dostali ( czasowniki)

 niegramatyczne – rymują się różne części mowy: naciera – do zera

Rodzaje układów rymów:

rymy parzyste (sąsiadujące) AABB (rymują się sąsiednie wersy)

Tam w moim kraju, w dalekiej stronie           A

Sto gwiazd zgaszonych stoi w koronie,          A

Sto gwiazd zgaszonych nad polem stoi          B

Jak stu rycerzy w żelaznej zbroi.                      B

 

rymy krzyżowe (przeplatane) ABAB (rymuje się co drugi wers)

Zapach wody, zielony w cieniu, złoty w słońcu,        A

W bezwietrzu sennym ledwo miesza się, kołysze,    B

Gdy z łąk koniki polne w sierpniowym gorącu           A

Tysiącem srebrnych nożyc szybko strzygą ciszę.        B

 

rymy okalające ABBA (rymują się wersy 1-4 oraz 2-3)

A ty – wiecznie zgasłaś na d biednym tułaczem;      A

Lecz choć się nigdy, nigdzie połączyć nie mamy,      B

Zamilkniemy na chwilę i znów się wołamy,               B

Jak dwa smutne słowiki, co się wabią płaczem.        A

 

Zadanie 1.

Przeczytaj fragmenty wierszy i określ rodzaje występujących w nich rymów.

A.

Wczoraj na pocztę przybyła paczka

(lecz bez adresu, nawet bez znaczka).

Zgrabnie podeszła wprost do okienka:

- Czym mogę służyć? – pyta panienka.

                                     ( Paczka, A. Frączek)

 

B.

Na polu kalafiory,

Na całe życie dość.

Kalafior każdy spory

I w każdym rośnie kość.

                        (Sen psa, K. I. Gałczyński)

 

A.

Np. paczka  -  znaczka – rym żeński, dokładny, gramatyczny;

       okienka  -  panienka -  …………………………..,  ………………………., ……………………..;

 

układ rymów w wierszu - ……………………….

 

Zadanie 2.

Znajdź słowa rymujące się z podanymi wyrazami.

• np. mur -   chmur
• pluszcze - …………………………..
• wspomnienia - ………………………………………..
• marzy - ………………………………..
• czeka - …………………………………
• noc - ……………………………………

 

Zadanie 3.

Napisz 2 – 4-wersowy rymowany wierszyk.

 

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………     Powodzenia! J

 

25 maja

 

Witam Was serdecznie. W dniu dzisiejszym powtórzymy wiadomości o środkach artystycznego wyrazu. Zapraszam do wykonania poniższych zadań.

WIADOMOŚCI:

Środki artystycznego wyrazu:

• Epitety – wyrazy, które pełnią funkcję określenia rzeczownika, najczęściej są wyrażone przymiotnikiem. Określają cechy i właściwości istot żywych, przedmiotów i zjawisk. Epitetem mogą być również rzeczowniki.

Przykłady: drewniany dom, czerwona róża

• Metafora (przenośnia) -  jest ona zespołem słów, w którym znaczenie jednych zostaje niejako przeniesione na znaczenie pozostałych. Znaczenie przenośne jest różne od dosłownego.

Przykłady: las domów, cień nadziei,   noszę w sercu twój obraz

• Onomatopeja (dźwiękonaśladownictwo)  - naśladowanie za pomocą środków językowych, zjawisk dźwiękowych (głosów i odgłosów), z otaczającej rzeczywistości.

             Przykłady: zgrzyt, świstać, kra-kra, bum!

• Personifikacja (uosobienie) – polega na przypisywaniu rzeczom martwym, zjawiskom tylko cech człowieka; przedmioty, zjawiska, rośliny oraz zwierzęta mogą zachowywać się, odczuwać i wykonywać rozmaite czynności właściwe ludziom.

               Przykłady: skowronek zapłakał, słońce myślało

• Porównanie – polega na skojarzeniu i połączeniu ze sobą (za pomocą słów: jak, niby, tak jak, niczym, na kształt) podobnych lub wspólnych cech przedmiotów, zjawisk, osób.

Przykłady: paw + duma = dumny jak paw,  góry jak stada szarych, nieruchomych słoni

• Pytanie retoryczne – pytanie postawione w utworze, niewymagające odpowiedzi, ponieważ ta odpowiedź jest niejako w nim zawarta; umieszcza się je w celu: a) skupienia większej uwagi czytelników, b)ożywienia i urozmaicenia stylu wypowiedzi.

Przykłady:

Zniknęło słońce. Czyż z tej powodzi

ptaków nad polem pustynnym owym

nigdy już, nigdy nie będzie końca?

              

 

 

Zadanie 1.

 Co to za środki stylistyczne?

1. Cisza rozpina skrzydła ptaka ………………………………………….

b) Babcia w czarnych sukniach
    W drucianych okularach            ………………………………………….
c) …w sercu
małego chłopca
świeci iskierka
miłości                                               ……………………………………………

d)A uszy kłapią – kłap,
Gdy na południe człapię – człap!  ………………………………………..

 

Zadanie 2.

Jaki środek stylistyczny dominuje w przytoczonym fragmencie wiersza:

Szary jestem jak szczur,
Wielki – jak mur,
Mój nos jak wąż, jak trąba.
Kiedy śród trawy stąpam.

…………………………………………..

Zadanie 3.

Podkreśl epitety.

a) kwiaty uśmiechały się  b) kamienie ruszyły się

c) ciekawa książka d) cieknący kran

 

Zadanie 4.

Które z poniższych wyrażeń i zwrotów zaliczamy do personifikacji (uosobienia)?

a) myśli mały obłok

b) biały jak gołąb

c) wiatr wieje

d) wołają wspomnienia

e) podobni jak dwie krople wody

 

Zadanie 5.

a)Przeczytaj wiersz Elżbiety Burakowskiej.

Niegrzeczna piłka

 

Toczy się piłka tędy, owędy,

pędzi i skacze, gna jak szalona,

tędy, owędy, tamtędy, turlędy…

Stach jej dogonić nie może.

 

Tędy, owędy, tamtędy, turlędy

bęc! I rozsiadła się na trawniku.

Stach zadyszany woła z daleka:

 

- Wracaj natychmiast! Co za wybryki?!

Nie masz ani jednej nogi

i  depczesz trawniki?

 

b)Wypisz z wiersza Elżbiety Burakowskiej przykład:

• epitetu,
• porównania,
• przenośni (metafory),
• onomatopei
• pytania retorycznego

Powodzenia!

 

 

18 maja

Witam Was serdecznie. W dniu dzisiejszym będziemy ćwiczyć czytanie ze zrozumieniem. Zapraszam do wykonania poniższych zadań.

Przeczytajcie tekst i wybierzcie poprawne odpowiedzi. J

Przekraczamy łuk tęczy i wchodzimy do prezbiterium. Przed nami arcydzieło mistrza Wita Stwosza, Ołtarz Mariacki. Wykonany został młodego mistrza z Norymbergii. Artysta zjawił się w Krakowie na stałe w 1477r. Około 25 maja rozpoczął prace przy ołtarzu. Założył pracownię i w niej wraz z uczniami przez dwanaście lat pracował nad swym dziełem. Ukończył je w 1489r. Za tę pracę otrzymał sumę 2808 florenów, czyli tyle, ile wynosił roczny budżet Krakowa. Konstrukcję wykonał Stwosz z drewna dębowego, rzeźby wykuł w lipie.

Głównym tematem jest zaśnięcie Marii, która w oczekiwaniu na przyjście Chrystusa spoczywa na rękach apostołów. Śmierć matki Jezusa pozbawiona jest dramatyzmu i męki konania. Marię uosabia młoda dziewczyna, której twarz wyraża spokojne oczekiwanie na Syna. Ponad centralną sceną umieścił Stwosz grupę wyobrażającą Wniebowzięcie. Szafa obramowana jest półkolistym łukiem wypełnionym rzeźbionymi figurkami proroków, a w narożach Ojców Kościoła. Całość wieńczy baldachim, pod którym odbywa się koronacja Maryi w asyście aniołów oraz patronów Królestwa Polskiego: świętego Stanisława i Wojciecha.

Ten późnośredniowieczny ołtarz, którego cechy nie wykraczają poza stylistykę epoki i nie zapowiadają jeszcze szerzącego się już na zachodzie Europy renesansu. był odnawiany gruntownie i konserwowany w latach 1866 – 1871 oraz w 1932 – 1933r. W czasie drugiej wojny światowej został zrabowany przez Niemców, po wojnie odnaleziony w Norymberdze i przywieziony do kraju.

Wtedy też poddano go dokładnej konserwacji. Przez lata znajdował się na Wawelu i dopiero w 1957r został oddany kościołowi.



UWAGA, w niektórych punktach możliwych jest też kilka poprawnych odpowiedzi!

1. Tekst mówi zasadniczo o:
A/ całej sztuce średniowiecza
B/ niemieckich miastach
C/ pewnym dziele artystycznym
D/ Wawelu

2. Wyraz „zjawił się” oznacza:
A/ nagle przyjechał
B/ przyszedł
C/ przyjechał
D/ został przywieziony przez władze miasta

3. Prace nad ołtarzem rozpoczęły się:
A/ wiosną
B/ latem
C/ tekst o tym nie mówi
D/ w 1477r

4. Artysta otrzymał od miasta sumę:
A/ niewielką
B/ sporą
C/ dużą
D/ bardzo dużą

5. Tematem ołtarza są sceny:
A/ świeckie
B/ mitologiczne
C/ biblijne
D/ różne

6. Postać Marii na ołtarzu:
A/ wyraża cierpienie
B/ pozbawiona jest cierpienia
C/ wyobraża mękę śmierci
D/ pozbawiona jest dramatyzmu

7. Maria na ołtarzu jest:
A/ młodą dziewczyną
B/ dojrzałą kobietą
C/ starszą kobietą, bo umiera
D/ tekst tego nie mówi

8. Centralna postać Marii znajduje się w otoczeniu:
A/ proroków
B/ apostołów
C/ świętych
D/ Ojców Kościoła

9. Wyrażenie „całość wieńczy baldachim”
oznacza:
A/ całość kościoła
B/ całą scenę zaśnięcia Marii.
C/ ołtarz
D/ sklepienie

10 Ołtarz był konserwowany:
A/ raz
B/ dwa razy
C/ trzy razy
D/ cztery razy

11 Ołtarz:
A/ cały czas był w Kościele Mariackim
B/ przechodził różnej koleje losu
C/ został wywieziony do Norymbergii
D/ przebywał na Wawelu

12 Dzieło Wita Stwosza ma charakter:
A/ średniowieczny
B/ późnośredniowieczny
C/ renesansowy
D/ wczesnorenesansowy

Powodzenia!

 

Witam Was serdecznie. W dniu dzisiejszym powtórzymy wiadomości o charakterystyce jako dłuższej formie wypowiedzi pisemnej.

Jak napisać charakterystykę ?

Charakterystyka to forma wypowiedzi ustnej lub pisemnej, która ma na celu przedstawienie cech zewnętrznych i wewnętrznych postaci rzeczywistej, literackiej lub fikcyjnej. Analizie podlega nie tylko zewnętrzny wygląd prezentowanej osoby (jak w wypadku opisu postaci), lecz również jej sposób zachowania, charakter, intelekt, styl życia i wyznawane poglądy. Szczególną formą charakterystyki jest autocharakterystyka, czyli próba przedstawienia samego siebie.

Jak napisać dobrą charakterystykę?

Nie ma jednego ogólnie przyjętego schematu. Można zacząć od przedstawienia informacji ogólnych, a potem opisać szczegóły, można też rozpocząć od prezentacji najważniejszych cech postaci, następnie zaś przejść do mniej istotnych. Ważne jest, by charakterystyka miała wstęp, rozwinięcie i zakończenie.

W części wstępnej krótko należy przedstawić charakteryzowaną osobę i podać podstawowe informacje na jej temat (np.: Jak się nazywa? Skąd pochodzi? Ile ma lat? Gdzie mieszka?).

Rozwinięcie stanowi główną i najobszerniejszą część charakterystyki. W tej części pracy należy skupić się nie tylko na cechach zewnętrznych przedstawianej osoby i ważnych dla niej życiowych wydarzeniach (tzw. charakterystyka zewnętrzna), ale również opisać jej charakter, sposób zachowania, zainteresowania i wyznawane wartości (tzw. charakterystyka wewnętrzna).

Ostatnia część charakterystyki (zakończenie) zawiera opinię piszącego na temat prezentowanej postaci.

Najczęstsze błędy pojawiające się podczas redagowania charakterystyki postaci:

• pisanie nie na temat,
• brak przemyślanej koncepcji całości,
• zbyt obszerny opis wyglądu zewnętrznego (zamiast charakterystyki – opis postaci),
• pominięcie opisu cech wewnętrznych postaci (tj. jej usposobienia, cech charakteru, zainteresowań, poglądów),
• brak oceny postaci (lakoniczne wnioski, brak uzasadnienia oceny),
• występowanie zdań niepołączonych ze sobą w sposób spójny i logiczny,
• ubogie słownictwo (zbyt częste powtarzanie wyrazów „mieć” i „być”),
• błędy gramatyczne, błędy ortograficzne i błędy interpunkcyjne.

 

Ćwiczenie 1.

 

Sformułuj – według podanego wzoru – krótkie definicje poniższych wyrazów

Wzór: gadatliwy – taki, który dużo mówi.

1. Sumienny - …………………………………………………
2. Rycerski - …………………………………………………..
3. Skromny - ………………………………………………….
4. Szczodry - …………………………………………………
5.  Chciwy - …………………………………………………..
6. Cierpliwy - …………………………………………………
7. Dobrotliwy - ……………………………………………….
8. Wesoły - ……………………………………………………
    

Ćwiczenie 2.

Uzupełnij w zeszycie poniższą tabelę, wpisując do odpowiednich rubryk – zgodnie z podanymi przykładami – jak najwięcej przymiotników związanych z charakterystyką postaci.

Ćwiczenie 3.

Uzupełnianie definicji:

Charakterystyka to ........................ .......................... . Obejmuje więc zarówno ................ …………………..

 (wzrost, rysy twarzy, .............. itp) jak i ............. ………………………………. (zalety, .........., sposób myślenia i zachowania, ................ ….. ……………….. …………………….).

Wyrazy do wyboru: cechy charakteru, wygląd zewnętrzny, stosunek do innych ludzi, ubiór, całościowy opis, wady

 

Ćwiczenie 4.

Jesteście po lekturze „Ania z Zielonego Wzgórza”. Spróbujcie wykonać poniższe ćwiczenie.

Pisząc charakterystykę, powinno się na zakończenie ocenić bohatera. Dokończ zdania w taki sposób, aby uzasadnić swoją opinię.

a)Za zaletę Ani uważam ………………………………………………………………………………………………………………………

ponieważ ……………………………………………………………………………….............................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… .

b)W Ani nie podoba mi się ……………………………………………………………………………………………………………

gdyż ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. .

c)Ania nie wzbudza we mnie żadnych emocji, dlatego że …………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

Powodzenia!

 

 

Witam Was serdecznie, dziś powtórzymy i utrwalimy wiadomości ze składni zdania złożonego podrzędnie i współrzędnie.

1). Przypomnijcie sobie informacje o zdaniach złożonych podrzędnie i  współrzędnie.

2). Postarajcie się wykonać poniższe ćwiczenia, a ich rezultaty wyślijcie na maila podanego wcześniej.

 

 

Ćwiczenie 1.

Narysuj wykresy podanych zdań. Określ rodzaje zdań złożonych.

 

1. Pogoda była taka, że musieliśmy zostać w schronisku.
2. Kto czyta, nie błądzi.
3. Znam kraje, gdzie zawsze świeci słońce.
4. Wieczorem przeczytam książkę, więc nie położę się wcześnie spać.
5. Wróciłem do domu, gdy zapadał zmrok.
6. Opowiadałem o tym, co wydarzyło się w podróży.
7. Wydawało mi się, że tramwaj już odjechał.
8. Ptaki odpoczywają i lecą dalej.
1. Wynik był taki, że wszystkich zaskoczył.
10. Ten obraz namalował artysta, który jest bardzo znany.
11. Moja mama jest taka, że wszyscy ją lubią.
50. Albo zrobię zakupy, albo wyjdę z psem.
1000. Mam lęk przestrzeni, więc nie lubię latać samolotami.

 

Ćwiczenie 2.

Z podanych par zdań pojedynczych utwórz zdania złożone współrzędnie:

 

Przykład:

1. przeciwstawne:  Zmarzłem.  Nie zachorowałem.  

Zmarzłem, ale nie zachorowałem. 

 

2. wynikowe: Wieje wiatr.  Liście spadają z drzew.

…………………………………………………………………………………….

 

3. rozłączne: Przyjdę do ciebie.  Zatelefonuję.

…………………………………………………………………………………….

 

4. łączne:  Szedł.  Śpiewał.

……………………………………………………………………………………..

 

Ćwiczenie 3.

Ułóż następujące zdania:

 

1. Zdanie współrzędnie złożone rozłączne:

......................................................................................................................................................

 

2. Zdanie współrzędnie złożone wynikowe:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. Zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym celu:

....................................................................................................................................................

 

4. Zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym przyczyny:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

5. Zdanie złożone z podrzędnym przydawkowym:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Powodzenia! J

 

 

Witam Was serdecznie, dziś powtórzymy wiadomości ze składni zdania złożonego podrzędnie okolicznikowego:

1). Przypomnijcie sobie informacje o zdaniach złożonych podrzędnie i  ich rodzajach,

2). Postarajcie się wykonać poniższe ćwiczenia, a ich rezultaty wyślijcie na maila podanego wcześniej.

 

Wiadomości: W zdaniu złożonym podrzędnie okolicznikowym zdanie podrzędne pełni funkcję okolicznika (określa czasownik zdania nadrzędnego, rzadziej przymiotnik lub przysłówek) i odpowiada na jego pytania. Wyróżniamy następujące rodzaje zdań podrzędnych okolicznikowych:

 

• miejsca,  które odpowiada na pytania: gdzie? skąd? dokąd? którędy?

          1N gdzie?        2P

np. Patrz tam, gdzie ci wskazuję.

 

• czasu, które odpowiada na pytania: kiedy?, odkąd? od jakiego czasu? jak długo?

           1N kiedy?                           2P

np. Przyjadę do ciebie, kiedy rozpoczną się ferie.

 

• sposobu, które odpowiada na pytania: jak? w jaki sposób? jakim sposobem?

            1N jak?                  2P

np. Zrób to tak, jak oczekują tego rodzice.

 

• przyczyny, które odpowiada na pytania: dlaczego? z jakiego powodu? z jakiej przyczyny?

                             1P                                       2N dlaczego?

               np. Ponieważ była ślizgawica, doszło do wypadku.

 

• celu, które odpowiada na pytania: po co? w jakim celu?

             1N po co?                        2P

Poszedł do apteki, żeby wykupić lekarstwa.  (w zdaniu podrzędnym okolicznikowym celu w roli orzeczenia najczęściej występuje czasownik w bezokoliczniku)!

 

 

Ćwiczenie 1.

a)Określ rodzaj zdań podrzędnych okolicznikowych.

 

Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga.

Ucz się, dopóki możesz.

Pomaga mu, ponieważ jest jego przyjacielem.

Zrób zadanie tak, jak potrafisz.

Uczył się systematycznie, żeby dobrze wypaść na egzaminie.

 

b)Przedstaw powyższe wypowiedzenia na wykresach.

Ćwiczenie 2.

Do podanych zdań nadrzędnych dopisz zdania podrzędne okolicznikowe, które będą odpowiadały na podane pytania.

Przykład:

 

Pojechał tam, (gdzie?) …   gdzie w dzieciństwie spędzał z ojcem wakacje.

 

Pojechał tam, (po co?) ………………………………………………………………… .

Pojechał tam (dlaczego?) …………………………………………………………….. .

Pojechał tam, (kiedy?) …………………………………………………………………. .

 

Uczył się grać na gitarze, (po co?) …………………………………………………. .

Uczył się grać na gitarze, (dlaczego?) …………………………………………… .

Uczył się grać na gitarze, (kiedy?) …………………………………………………. .

Uczył się grać na gitarze, (gdzie?) ………………………………………………… .

 

Ćwiczenie 3.

a)Ponumeruj zdania składowe, wskaż zdanie nadrzędne i podrzędne.

 

Położę się spać, kiedy tylko wrócę do domu.

Rozbiliśmy namiot tam, gdzie było wyznaczone miejsce.

Poszedłem do kiosku, żeby kupić gazetę.

Nie byłem dziś w szkole, ponieważ zachorowałem.

Żeby zdobyć tytuł zwycięzcy, musiał dużo trenować.

Kiedy spotkam kolegę, opowiem mu o ostatnio przeczytanej książce.

 

b)Narysuj wykresy powyższych zdań.

 

Powodzenia! J

 

 

20 kwietnia

 

Witam Was serdecznie, dziś powtórzymy wiadomości ze składni zdania złożonego podrzędnie:

1). Przypomnijcie sobie informacje o zdaniach złożonych podrzędnie i  ich rodzajach,

2). Postarajcie się wykonać poniższe ćwiczenia, a ich rezultaty wyślijcie na maila podanego wcześniej.

 

Wiadomości: W zdaniach złożonych podrzędnie jedno zdanie składowe jest nadrzędne (określane), a drugie – podrzędne (określające). Zdanie podrzędne uzupełnia treść zdania nadrzędnego o takie treści, których w zdaniu nadrzędnym zabrakło lub które zostały tylko ogólnie zapowiedziane, np.

                    1

Ania od tygodnia nie chodzi do szkoły,

                                                       dlaczego?                2

                                                                     ponieważ jest chora.

 

Zdanie podrzędne od nadrzędnego zawsze oddziela się przecinkiem, bez względu na kolejność zdań składowych.

Zdania składowe są połączone najczęściej za pomocą:

-spójników, np. że, gdy, bo, ponieważ, choć, jeśli;

-zaimków względnych i pytających, np. kto, co, który, jaki, gdzie.

 

Wyróżniamy zdania złożone:

• podmiotowe – zdanie podrzędne pełni funkcję podmiotu (niewyrażonego lub ogólnie wskazanego w zdaniu nadrzędnym) i odpowiada na jego pytania: kto? co?
• orzecznikowe – zdanie podrzędne pełni funkcję orzecznika (niewyrażonego lub ogólnie wskazanego w zdaniu nadrzędnym) i odpowiada na pytania: kim jest? kim się stał? jaki się stał podmiot?
• przydawkowe – zdanie podrzędne pełni funkcję przydawki (określa rzeczownik zdania nadrzędnego) i odpowiada na jej pytania: jaki? który? czyj? ile?
• dopełnieniowe – zdanie podrzędne pełni funkcję dopełnienia (określa czasownik zdania nadrzędnego) i odpowiada na jego pytania: D. kogo? czego?, C. komu? czemu?, B. kogo? co?, N. kim? czym?, Mc. o kim? o czym ?
• okolicznikowe –  Omówione zostaną na następnych zajęciach

 

Ćwiczenie 1.

Porównaj dwa zdania. Powiedz, które jest zdaniem pojedynczym, które złożonym podrzędnie.

1. Posiadacz zegarka niekoniecznie musi być człowiekiem punktualnym.
2. Kto posiada zegarek, niekoniecznie musi być człowiekiem punktualnym.

 

Ćwiczenie 2.

Określ rodzaj zdania podrzędnie złożonego i narysuj wykres.

1. Opowiedz nam o tym, jak uratowałeś ranną wiewiórkę.
2. Przewodnik opowiadał historię zamku, który został zbudowany w XIV wieku.
3. Zwycięży ten, kto znajdzie magiczny klucz.
4. Książka jest taka, że zainteresowałaby każdego czytelnika.

 

Ćwiczenie 3.

a)Ponumeruj zdania składowe w zapisanych poniżej zdaniach złożonych podrzędnie podmiotowych.

Co się stało, to się nie odstanie.

Ten nie rozumie, kto zrozumieć nie chce.

To najbardziej kusi, co jest zakazane.

Kto dziecko chwali, ten cieszy jego matkę.

b)Podkreśl zaimki, które łączą zdania podrzędne z nadrzędnymi.

c)Dopasuj wykresy do zdań z podpunktu a.

 

     1                                                            2                         1                                                          2

                                                                                                                                                                 

     kto?      2                                1        co?                         co?     2                                 1         kto?

                                                                                                                                         

 

Ćwiczenie 4.

a)Podkreśl w podanych zdaniach pojedynczych łącznik i orzecznik.

Kasia jest szczęściarą.

Marek zawsze był prawdomówny.

Otrzymana w prezencie gitara jest jak wymarzona.

b)Przekształć zdania pojedyncze z punktu a na zdania złożone podrzędnie orzecznikowe.

 

Przykład:

Ania stała się bardzo nieufna.

Ania stała się taka, że nikomu nie ufa.

 

c)Narysuj wykresy ułożonych przez siebie zdań złożonych.

 

Ćwiczenie 5.

a)Uzupełnij podane zdania złożone podrzędnie przydawkowe.

 

Po szkole rozeszła się wieść, że …………………………………………………………………………………….. .

To jest bardzo zdolny uczeń, który ………………………………………………………………………………… .

Zabrała na wycieczkę tyle sukienek, ile …………………………………………………………………………. .

 

b)Sporządź wykresy zdań ułożonych w punkcie a. Zaznacz na wykresie pytania, na jakie odpowiadają zdania podrzędne.

Powodzenia! J

 

6 kwietnia

Witam Was serdecznie, dziś powtórzymy wiadomości ze składni zdania złożonego współrzędnie:

1). Przypomnijcie sobie informacje o zdaniach złożonych współrzędnie, ich rodzajach, właściwych dla poszczególnych typów zdań, spójnikach i wykresach.

2). Postarajcie się wykonać poniższe ćwiczenia, a ich rezultaty wyślijcie na maila banas@stawiguda.pl

 

Ćwiczenie 1.

Określ rodzaj zdania współrzędnie złożonego i narysuj wykres.

1. Latem pojadę do Krakowa i zwiedzę Wawel.
2. Przewodnik opowiadał historię zamku, ale Olek go nie słuchał.
3. Zapomniał o spotkaniu czy też nie mógł przyjść?
4. Cały tydzień padało, toteż wróciliśmy z obozu nieopaleni.

 

Ćwiczenie 2.

Ze zdań    Przy wieczornym posiłku gromadzą się wszyscy członkowie rodziny. Mogą porozmawiać o wydarzeniach całego dnia    można zbudować zdania złożone współrzędnie:

1. przeciwstawne i wynikowe
2. rozłączne i przeciwstawne
3. łączne i wynikowe
4. łączne i rozłączne

 

Ćwiczenie 3.

Wstaw brakujące przecinki.

1. Czy referat napiszesz sam czy chcesz go przygotować z kolegą?
2. Wyjeżdżasz na wieś czy zostajesz w domu?
3. Niemiecki kompozytor Jan Sebastian Bach grał na klawesynie ale zasłynął jako wirtuoz organów.
4. Po weneckich ulicach ludzie przemieszczają się łódkami lub podróżują tramwajem wodnym.
5. Albo posprzątam dziś swój pokój albo przeczytam zaległą lekturę.
6. Łukasz nie chodzi do teatru ani nie bywa w operze.
7. Ani nie powiem wiersza ani nie zaśpiewam.

 

Ćwiczenie 4.

W zdaniu   Ojciec wrócił do domu przywitał się z żoną i dziećmi   powinny być:

1. trzy przecinki
2. dwa przecinki
3. jeden przecinek
4. nie powinno być żadnego przecinka

 

3). Jeżeli ktoś z Was będzie mieć problemy z przypomnieniem sobie wiadomości, poniżej przesyłam informacje ze strony  http://aleklasa.pl/gimnazjum/gramatyka/c172-skladnia/zdania-zlozone-wspolrzednie

Zdanie złożone współrzędnie W zdaniu złożonym współrzędnie żadne ze zdań składowych nie określa drugiego, a zdania te wzajemnie się uzupełniają. W zależności od tego, w jakim stosunku wobec siebie pozostają treści zdań współrzędnych, rozróżniamy cztery typy zdań złożonych współrzędnie.

Typy zdań złożonych współrzędnie

1. łączne

Wypowiedzenie złożone współrzędnie łączne rozpoznajemy:

• po tym samym wykonawcy czynności
  – Majka odrobi lekcje i pójdzie do koleżanki.
  – Michał jest zdolny i uczy się dobrze.

• lub po tym, że zapisane w takich zdaniach czynności odbywają się niezależnie od siebie w tym samym czasie lub miejscu, np.
  – Spacerowałem po mieście a Majka oglądała wystawy sklepów.
  – Z jednej strony boiska dziewczyny rozmawiały, a z drugiej strony chłopcy grali w piłkę.

• Treść pierwszego zdania łączy się z treścią zdania drugiego, najczęściej za pomocą spójników: i, oraz, a, ani, ni, jak również, tudzież, zarazem, także, np.
  
  Czytam książkę i słucham muzyki.
  
  Wykres: ______1_____ ….. _______2____
  .          1. zdanie składowe        2. zdanie składowe

Zdania leżą na tym samym poziomie, co pokazuje, że nie są od siebie zależne.

 

2. rozłączne

• Wypowiedzenie złożone współrzędnie rozłączne rozpoznajemy po tym, że w zdaniach takich mówi się o czynnościach, które się wzajemnie wykluczają (nie mogą istnieć jednocześnie).

• To znaczy, że wykonawca czynności może i wykonuje tylko jedną z nich.
  – Arek po przyjściu ze szkoły idzie na spacer z psem lub czyta gazety.
  – Wieczorem będę oglądał film albo pójdę do kolegi.
  – Idziesz z nami do kina czy zostajesz w domu?
  
  Treść pierwszego zdania wyklucza treść zdania drugiego; najczęściej zdania składowe
  połączone są spójnikami: albo, lub, czy, bądź, np.
  
  . Czytam książkę albo słucham muzyki.
  
  Wykres: ____1_______ < ….. > _____2______
          . 1. zdanie składowe          2. zdanie składowe 

3. przeciwstawne

• Wypowiedzenie złożone współrzędnie przeciwstawne rozpoznajemy po tym, że treści zdań przeciwstawiają się sobie. Oznacza to, że mogą być w nich przeciwstawione różne osoby, cechy czy czynności.
  – Wyszedłem wcześnie z domu, ale spóźniłem się do szkoły.
  – Ty się śmiejesz, a jej jest przykro.
  – Pokój Maćka jest mały lecz niezwykle przytulny.
  – W Krakowie świeci słońce, natomiast w Warszawie pada deszcz.
  – Ranek był bardzo chłodny, zaś wieczór okazał się bardzo ciepły.

• Treść pierwszego zdania przeciwstawia się treści zdania drugiego.

• Najczęściej zdania składowe są połączone spójnikami: ale, lecz, a, jednak, zaś, natomiast
  
  Nauczyłam się, ale dostałam dwóję.
  
  Wykres: _____1______> ….. <_____2______
           1. zdanie składowe          2. zdanie składowe

Strzałki rysowane „do siebie” uwydatniają przeciwstawność znaczeniową zdań składowych.

 4. wynikowe

• Wypowiedzenie złożone współrzędnie wynikowe rozpoznajemy po tym, że treść zdania drugiego wynika z treści zdania pierwszego.
  – Lubię fantastykę, więc pójdę do kina na „Władcę Pierścieni”.
  – Byłem chory, dlatego nie mogłem przyjść do szkoły.
  – Kościół był w remoncie, toteż nie mogliśmy go zwiedzić.
  W tego typu zdaniach zdania składowe najczęściej są połączone spójnikami: więc, zatem, toteż, dlatego, np.
  
  Nauczyłam się, więc dostałam piątkę.
  
  Wykres: _____1______ > ….. > ______2_____
  .      1. zdanie składowe               2. zdanie składowe

Uwaga!

• Zdania złożone współrzędnie nie muszą być połączone spójnikiem. Mówimy wówczas o łączności bezpośredniej (połączenie bezspójnikowe).

• Przecinka nie stawiamy przed spójnikami: i, oraz, albo, lub, ni, ani, bądź, tudzież,
   z wyjątkiem sytuacji, w których dany spójnik się powtarza, np.
  Albo wybiorę się na spacer, albo pójdę do kina.

• Pamiętaj, że wykresy zdań składowych w zdaniu złożonym współrzędnie należy rysować na tym samym poziomie!                                                             Powodzenia! J

 

30 marca

Dzisiaj również witam Was serdecznie,

kontynuujemy ćwiczenia z ortografii:

1). Przypomnijcie sobie zasady pisowni wyrazów z „ch” i „h”.

2). Przeczytajcie poniższy tekst, a następnie wypiszcie z niego podkreślone wyrazy z „ch” i „h”
i uzasadnijcie ich pisownię w odwołaniu do zasad ortograficznych.

 

 

Chciwy szlachcic chciał zwiedzić Włochy. Był to człowiek tchórzliwy, chwalący się swym bohaterstwem. Ubożuchno żył, maleńkie miał dochody. Do Włoch wyruszył na chudej chabecie, która w niczym nie przypominała chyżego charta. Pochrapywał na jej grzbiecie, chwiał się w siodle, chrzęściły kości cherlawego wierzchowca. Historia tej podróży zakończyła się w Chełmie. Napotkany handlarz sprzedający chałwę huknął na szlachcica, że jedzie w przeciwną do Włoch stronę. Zniechęcony podróżnik ruszył więc w kierunku Podhala. Zamierzał tam pohulać po halach, na których pasł owce znajomy juhas.

 

Powodzenia! 

24 marca

Dzisiaj również witam Was serdecznie,

zachęcam do wykonania zadania z ortografii:

1). Przypomnijcie sobie zasady pisowni wyrazów z „rz” i „ż”.

2). Przeczytajcie poniższy tekst, a następnie wypiszcie z niego wyrazy z „rz” i „ż” i uzasadnijcie ich pisownię w odwołaniu do zasad ortograficznych.

 

W przyszłości zamierzam zostać dziennikarzem. Chcę pisać ciekawe reportaże z podróży. Najpierw muszę zdobyć wyższe wykształcenie. W swej przyszłej macierzystej redakcji będę przygotowywał również polityczne komentarze. Tak przedstawiają się moje życiowe plany. Trochę przeraża mnie ciężar czekającej mnie pracy, mnożących się trudności. Nie chcę jednak obniżać poprzeczki, którą ustawiłem sobie wysoko. Nie stchórzę, będę coraz bliżej założonego celu. Wytrzymam każdą próbę.

Powodzenia! J

 

Witam Was serdecznie,

zachęcam do wykonania zadania z ortografii:

1). Przypomnijcie sobie zasady pisowni wyrazów z „ó” i „u”.

2). Przeczytajcie poniższy tekst, a następnie wypiszcie z niego wyrazy z „ó” i „u” i uzasadnijcie ich pisownię w odwołaniu do zasad ortograficznych.

 

Na podwórko przyszedł mróz. Wiódł ze sobą zamieć, przyniósł pełen wór sopli. Ogród przykrył białym puchem, pół komórki zmienił w lodówkę. Później próbował pobielić wąsy stróża Józefa. Szóstkę wróbli przegnał z dachu. Zatkał otwór w drzwiach dla kotów. Stój! – krzyczałem – nie rób zimy! Mróz uparty nie posłuchał, więc uciekłem mu do łóżka w puchową pościel. Później, w lutym, sprawdzę, czy mój wróg wyniósł się już z podwórka.

 

Powodzenia! 